از میان صندوق های قابل معامله(ETF) که در یک هفته اخیر بازدهی بیشتر از 7 درصد داشته اند، 12صندوق های مبتنی بر طلا و سکه و یا گواهی سپرده طلا در صدر جدول قرار گرفتند و از بین صندوق های خارج از بورس نیز 7 صندوق که همگی صندوق های بازارگردانی بودند بیشترین بازدهی که بین 7 تا 1.7 درصد بود برای دارندگان واحدهای خود به ارمغان آوردند.

صندوق ها که با توجه به فلسفه وجودی خود در جهت کاهش ریسک و انجام معاملات تخصصی و حرفه ای شکل گرفته اند به عنوان جزیی از بازار سرمایه و نهاد مالی نقش مهم و اثرگزاری در سمت و سوی بازار و هدایت سرمایه ها دارند و تحلیل و آشنایی با این نهاد مالی ضرورتی که انکار ناپذیر است.

به تبع افزایش ریسک سیستماتیک در بازار سهام در روزهای اخیر، بیشترین فشار فروش و خروج نقدینگی به ترتیب بروی صندوق های اهرمی،صندوق های سهامی، صندوق های مختلط و صندوق های املاک و مستغلات قرار داشت و در مقابل بیشترین تقاضا به ترتیب برای صندوق های مبتنی بر طلا و سکه و گواهی سپرده طلا، صندوق های مبتنی بر زعفران و گواهی زعفران و صندوق های قوی و شناخته شده بازارگردانی به وجود آمد.

تقاضا برای صندوق های طلا اگر چه ارتباط مستقیمی با افزایش قیمت سکه و طلا و دلار و اونس جهانی داشت اما این وضعیت صرفا به افزایش ریسک سیستماتیک داخلی و تنش های منطقه ای محدود نمی شود. بر اساس گزارش شورای جهانی طلا در 5 ماه اخیر ورود نقدینگی به صندوق های طلا در تمام کشورها به طور پیوسته ادامه داشته و برآورد شده که هر ماه حداقل 15 میلیارد دلار فقط به صندوق های طلا پول وارد شده است.

ریسک های مربوط به نگهداری فیزیکی طلا و سکه و همچنین افزایش حباب سکه در شرایط هجوم به این بازار، خرید و نگهداری صندوق های مبتنی بر طلا و گواهی سپرده طلا را بخصوص با وجود محدودیت دامنه 2 درصدی نوسان روزانه این صندوق ها منطقی و جذاب تر نموده است. تنها در یک هفته اخیر در 5 صندوق مبتنی بر طلا شامل صندوق های عیار، طلا، کهربا، اونیکس و یاقوت بیش از هزار و 600 میلیارد تومان نقدینگی جدید وارد شده است.

در مقابل صندوق های اهرمی و سهامی که از نظر تعداد کمی و دارایی وزن بیشتری از بازار را در اختیار دارند، در روزهای اخیر با اوج فشار عرضه و خروج نقدینگی و کاهش ارزش مواجه بودند بطوریکه صندوق اهرمی بیدار، جهش فارابی و نارنج به ترتیب 17.5 درصد، 14 درصد و 13.5 درصد از ارزش خود را در یک هفته اخیر از دست دادند. در همین بازه زمانی اغلب صندوق های سهامی دیگر نیز بین 7 تا 2 درصد افت ارزش تجربه نمودند.

وضعیت در صندوق های مختلط و درآمد ثابت نیز اگرچه نسبت به صندوق های سهامی کمی بهتر است اما شرایط برای این صندوق ها نیز هم از نظر قیمت و هم از منظر تقاضا بسیار کم رمق است. صندوق های املاک و مستغلات و صندوق های جسورانه نیز در شرایط انتظار و بیم قرار دارند.

پیش بینی ها حاکی از این است که در صورت فروکش کردن تب بحران منطقه و رنگ باختن بزرگنمایی های رسانه ای حمله احتمالی اسراییل به ایران که در هفته های اخیر بسیار بر روی آن مانور داده شد، هیجان بازار طلا و صندوق های مبتنی بر طلا نیز تا حدودی فروکش نماید اگر چه با وجود شرایط رکود سایر بازارها همچنان برتری تقاضا برای این صندوق ها باقی خواهد ماند.

همچنین پیش بینی می شود که صندوق های درآمد ثابت بعد از صندوق های طلا در هفته پیش رو همچنان با اقبال سرمایه گذاران ریسک گریز مواجه باشند و بخشی از خروج نقدینگی از بازار سهام را به خود جذب نمایند. از میان صندوق های سهامی نیز صندوق های بازارگردانی و صندوق هایی که سهام صنایع و شرکت های خاصی از جمله صنعت بانک و بیمه، موادغذایی و زراعت و کانی های غیرفلزی را در سبد خود مدیریت می نمایند وضعیت بهتری نسبت به سایر صندوق ها داشته باشند.